Posted on March 19, 2019

Μια άλλη οπτική για τα fake news

Πολύ συχνά αντιμετωπίζουμε τα θέματα στο διαδίκτυο μονόπλευρα. Από την μία ο απομονωτισμός που βιώνουμε ασυναίσθητα την ώρα που πληκτρολογούμε κι από την άλλη μία υπέρμετρη αυτοπεποίθηση που νιώθουμε όταν αποκτούμε ξαφνικά κοινό, δημιουργούν ένα κουτί μέσα στο οποίο κινούνται ρυθμικά τα δάχτυλα ενώ το μυαλό μένει καρφωμένο σε λίγες μόνο χαραμάδες σκέψης.

 

Έτσι, δυσκολευόμαστε να δούμε την μεγάλη εικόνα και τις διαφορετικές όψεις ενός φαινομένου. Μέχρι πρόσφατα, για παράδειγμα, δεν είχα αντιληφθεί ποτέ το μέγεθος της ψύχωσης που εκρήγνυται όταν φτάνει η στιγμή να κατακεραυνώσουμε ένα στιγμιότυπο ψηφιακής παραπληροφόρησης.

 

Η αλήθεια όμως είναι πως όλοι κάποια στιγμή παρασυρόμαστε από μία ψεύτικη είδηση. Άλλες φορές την αναδημοσιεύουμε αυτούσια από την πηγή κι άλλες φορές υπό μορφή σχολιασμού.

 

Κι ακριβώς αυτές οι λέξεις, «αυτούσια» και «πηγή» είναι που ενεργοποιούν τον συναγερμό μιας διαφορετικής όψης.

 

Στο διαδίκτυο, δεν υπάρχει τίποτα «αυτούσιο» και ολοκληρωμένο. Στο διαδίκτυο, ηγείται το αποσπασματικό.

 

Μπροστά στις χιλιάδες δημοσιεύσεις και με τον χρόνο να μη διαστέλλεται επουδενί, καταλήγουμε να διαβάζουμε μόνο τίτλους, ή μόνο τα σχόλια στην αναδημοσίευση κι ακόμα κι αν σπαταλήσουμε χρόνο για το κλικ ανάγνωσης, διαβάζουμε «διαγώνια», βιαστικά, πνιγμένοι σε δεκάδες διαφημίσεις που αποσπούν την προσοχή, επιτρέποντας στο μυαλό λογικά άλματα που άλλοτε καθησυχάζουν κι άλλοτε τρομοκρατούν.

 

Στις περιπτώσεις που η παραπλάνηση αφορά πρόσωπο, ανακαλύπτουμε μία νέα χαραμάδα σκέψης.
Ανάμεσα στην προσοχή που επιχειρεί αυτός που διασπείρει το αναληθές και την προσοχή που αναζητά αυτός που το διαμηνύει, το θύμα καταλήγει κυνικά, μία παράπλευρη απώλεια.

 

Διότι σε μία πραγματικότητα χαοτικής μιντιακής προβολής (και αυτοπροβολής), όπου τόσο εύκολα μπορεί κάτι να παρερμηνευθεί ή να κατασκευαστεί, τελικά, η ευθύνη αναπόφευκτα επιμερίζεται.
Ζούμε πλέον σε περιβάλλοντα όπου είμαστε εν δυνάμει θύματα παραποίησης της αλήθειας μας κι όσο σκληρό κι αν ακούγεται αυτό, είμαστε συνυπεύθυνοι για τα «κενά ασφαλείας» στην παρουσία μας.

 

Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που απαιτείται διαφάνεια στα δημόσια πρόσωπα. Καταλήγει ένα είδος ασπίδας μπροστά σε κάθε επίθεση παραμόρφωσης.

 

Καθένας λοιπόν οφείλει να λειτουργεί με μία νέα μορφή προοπτικής. Έχοντας κατά νου όχι μόνο την παρούσα εικόνα του αλλά και κάθε δυνατή εκδοχή της που μπορεί να πέσει στα χέρια μιας κακόβουλης πρόθεσης. Δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών.

 

 

Εφημερίδα Μακεδονία 17/3/2019